Kościół św. Jana Chrzciciela w Złotym Potoku

Miejscowość:
Złoty Potok
Odsłuchaj tekst
Dodaj do planera

Kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela w Złotym Potoku został zbudowany prawdopodobnie już pod koniec XIII wieku. W późniejszych stuleciach był wielokrotnie przebudowywany – np. charakterystyczną wieżę dostawiono dopiero w drugiej połowie XIX wieku. Wewnątrz kościoła odnajdziemy przede wszystkim zabytki manierystyczne i barokowe, ale warto też zwrócić uwagę na XIX-wieczną kaplicę grobową Krasińskich.

Historia miejscowości

Początki miejscowości Potok sięgają XII wieku i związane są z działalnością osadniczą rycerskiego rodu Szreniawitów. Z biegiem czasu przyjęli oni nazwisko Potocki i dzierżyli te dobra razem z drugim rodem rycerzy, pieczętujących się herbem Jelita. W XV stuleciu linia Potockich z Potoku wymarła. Od tej pory właścicielami majątku byli przedstawiciele mniej lub bardziej utytułowanych rodów szlacheckich. W wieku XIX w posiadanie Złotego Potoku wszedł Wincenty Krasiński, ojciec poety – Zygmunta Krasińskiego. Ostatnimi dziedzicami byli Raczyńscy, którzy miejscowy pałac opuścili podczas II wojny światowej.

Historia kościoła

Pierwszy murowany kościół w Potoku wznieśli rycerze herbu Szreniawa już w wieku XIII. Z rejestrów świętopietrza, zapisanych w latach 20. i 30. XIV wieku, wiemy, że tutejsza parafia musiała być bardzo rozległa. Na przełomie XVI i XVII stulecia świątynię zajęli protestanci; katolikom przywrócił ją Jan Koryciński. W trzech kolejnych wiekach budynek był wielokrotnie rozbudowywany i restaurowany. Kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela stoi w centrum miejscowości, na niewysokim wzniesieniu. Świątynia jest orientowana. Szeroka i długa nawa oraz węższe, trójbocznie zamknięte prezbiterium, przykryte są dachem dwuspadowym. Nad nawą umieszczono barokową sygnaturkę z latarnią. W drugiej połowie XIX wieku, od strony zachodniej wymurowano wieżę. Przy południowej ścianie nawy znajduje się kaplica Matki Bożej, ufundowana przez Potockich, z ładną kopułą, przy północnej zaś - zejście do krypty grobowej Krasińskich. Do prezbiterium przylegają niskie zakrystie.

Wnętrze kościoła

Wnętrze zaskakuje bardzo bogatym, zabytkowym wystrojem. Ciekawym elementem jest gotycki portal, w którym umieszczono drzwi z jaskini Ostrężnickiej z pięknymi okuciami. Manierystyczny ołtarz główny ufundował w pierwszej połowie XVII wieku hetman wielki koronny, Stanisław Koniecpolski. Wypełniają go obrazy i rzeźby barokowe lub późnobarokowe. W tym samym stylu utrzymane są ołtarze boczne (Serca Jezusowego i św. Anny Samotrzeć). Pięknie odrestaurowana została XVII-wieczna kaplica Matki Bożej, z manierystycznym ołtarzem oraz barokowymi obrazami, figurami i polichromią. Z tego samego okresu pochodzą organy i dwa epitafia. Spośród XIX-wiecznego wyposażenia warto zwrócić uwagę na antependium ołtarza głównego, ozdobione tkaniną z malowidłem przedstawiającym aniołów adorujących lilię (dzieło malarzy niemieckich, którzy pracowali w Rzymie, tzw. nazareńczyków) - dar Elżbiety i Zygmunta Krasińskich. W latach 50. XIX wieku Zygmunt Krasiński ufundował rodową kaplicę grobową, która zyskała formę nawiązującą do gotyku. Na zewnętrznej ścianie prezbiterium wisi krucyfiks z końca XVIII wieku.

Wirtualne wycieczki
Wyświetlenia:  1314
Lokalizacja:

Ul. św. Józefa 1
42-253 Złoty Potok
Gmina: Janów
Powiat: częstochowski


Region turystyczny: 
Jura Krakowsko-Częstochowska
Lokalizacja: 
Na wsi
Kategoria: 
Dziedzictwo kulturowe

Kontakt:
Informacje ogólne:
Rodzaj obiektu:  Zabytki sakralne

Dostępność Całoroczny
Twoja ocena:
Ocena: 0.0 (Oddano 0 głosy)
Trasa
Trasa
Szlak znakowany
Do startu
Do mety
PDF
KML
GPX
Audiowycieczki
Pliki dźwiękowe
W pobliżu
Złoty Potok
0.10 km
Złoty Potok
0.52 km
Zakwaterowanie w pobliżu
Złoty Potok
0.19 km
Wydarzenia w pobliżu
Żarki
2024-07-06
9.85 km
Wielka Wojna na Jurze to nowa wystawa czasowa Piotra i Krzysztofa Ormanów w Starym Młynie w Żarkach. Wystawa nie tylko dla miłośników tematu.